ناسازگارها(paradoxes)
دو راهه‌ی زندگانی
The prisoners Dilemma
این معما سال‌های متمادی در ادبیات مطرح بوده. روایتی که در زیر می‌آید، روایت کارل گینه از این معماست:
دو مرد که هر دو مظنون به انجام جرمی هستند، دستگیر می‌شوند و در سلول جدا حبس می‌شوند. آن‌ها اجازه ندارندکه با هم ارتباط برقرار کنند. به هرکدام از آن‌ها نکات زیر گفته می‌شود:
۱.تو می‌توانی به جرمت اعتراف کنی یا اعتراف نکنی.
۲.اگر یک نفر از شما اعتراف کند، اما نفر بعدی این کار را انجام ندهد، فردی که اعتراف کرده آزاد خواهد شد و دیگری برای 4 سال زندانی خواهدبود.
۳.اگرشما هر دو اعتراف کنید، برای ۳ سال در زندان خواهید بود.
۴.اگرهیچ کدام از شما اعتراف نکنید، هر دو برای یک سال در زندان خواهید بود.
۵.تمام این نکات به زندانی دیگر هم گفته شده است.
در نظر داشته باشید که هرکدام از این زندانی‌ها نگران رفاه شخصی خودش است و دوست داردکه مدت کمتری را در زندان بگذراند. این را هم در نظر داشته باشید که هر کدام از این دو مظنون می‌داند که زندانی دیگر می‌خواهد زودتر از زندان خلاصی یابد.
در این شرایط زندانی چه انتخابی باید داشته باشد؟ اعتراف کند یا نکند؟ با توجه به نکاتی که به هر یک از این زندانی‌ها گفته شده ، چه تصمیمی عاقلانه‌تر خواهد بود؟
***
گزین گویه‌های فلسفی
سنت آگوستین
confession,Bk11,ch.14,No.18
«اگر آینده و گذشته وجود دارند، می‌خواهم بدانم که کجا هستند؟ شاید من هنوز توان یک چنین معرفتی را نداشته باشم. اما دست کم این را می‌دانم، که آن‌ها هرکجا باشند، به عنوان آینده و گذشته در آن‌جا موجود نیستند، بلکه به عنوان حال موجودند. چرا که اگر آن‌ها آینده باشند هنوز وجود نیافته‌اند و اگر گذشته‌اند، دیگر وجود ندارند. بنابراین هرکجا که هستند و هر چه که هستند، تنها از طریق حال است که وجود دارند.»
ترجمه عابد کانور