کتابی از محمود خاتمی
”پدیدارشناسی دین“ عنوان کتابی از دکتر محمود خاتمی، عضو هیأت علمی گروه فلسفه ی دانشگاه تهران است که توسط سازمان انتشارت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده است. این کتاب در هفت فصل، به شرح زیر تدوین شده است: 1. مطالعات دینی: درآمدی به دین پژوهی معاصر؛ 2. پدیدارشناسی دین: زمینه ها؛ 3. پدیدارشناسی کلاسیک دین؛ 4. پدیدارشناسی هرمنوتیک دین؛ 5. دین ومحاکات؛ 6. دین و محاوره؛ و 7. پدیدارشناسی و حقیقت دین. نویسنده در فصل اول کتاب به تعیین جایگاه پدیدارشناسی دین در مطالعات دینی معاصر پرداخته و در فصل دوم، زمینه های تاریخی تکوین آن را معرفی می کند. فصل سوم و چهارم کتاب میان پدیدارشناسی کلاسیک دین و پدیدارشناسی هرمنوتیک دین تفکیک قایل شده و در توضیح این تفکیک آورده است: ”مراد از پدیدارشناسی کلاسیک دین، پدیدارشناسی دینی ای است که بر فلسفه سوبژکتیو آگاهی مبتنی است، و مراد از پدیدارشناسی هرمنوتیک، پدیدارشناسی دینی ای فارغ از سوبژکتیو آگاهی است. اولی با مدرنیته سازگار است و دومی با فضای پست مدرن.“ در فصل چهارم عناصر و ارکان قوام بخش پدیدارشناسی هرمنوتیک شرح داده شده است.
از آن جا که از دیدگاه پدیدارشناسی هرمنوتیک، دین هم طراز با داستان روایی و گزارش تاریخی است که سنت شفاهی و مکتوب و فرهنگ ها در قوام بخشیدن به آن نقش اصلی داشته اند نویسنده در فصل پنجم این وجه از پدیدارشناسی هرمنوتیک را با توجه به آرای فیلسوف فرانسوی پل ریکور بررسی کرده و کاربرد آن نزد پدیدارشناسان هرمنوتیک دین را توضیح داده است. در فصل ششم از نقش محاوره، و منطق مکالمه هم چون ابزاری برای پدیدارشناسی هرمنوتیک دین بحث می شود. فصل پایانی کتاب نیز به نسبت میان پدیدارشناسی، خواه کلاسیک و خواه هرمنوتیک، با دین می پردازد.■